29 listopada, 2019

Bibliografia regionalna ogólna

Systemowe tworzenie bibliografii ogólnej regionu radomskiego zapoczątkował w latach 60. Stanisław Zieliński – wpierw dla Radomia i powiatu radomskiego, następnie dla regionu radomskiego rozumianego jako północna część ówczesnego województwa kieleckiego. Pierwsza część bibliografii, licząca 560 pozycji z okresu powojennego, dotyczących Radomia i powiatu, została opublikowana w pierwszej pozycji wydanej przez RTN: „Rozwój Radomia 1945-1964 r.” Cała kartoteka bibliograficzna RTN, z uwzględnieniem wpisów dotyczących ponadto powiatów kozienickiego i opoczyńskiego, liczyła wówczas około 1000 pozycji.

Przez pierwsze kilkanaście lat jedynym stałym miejscem publikacji radomskiej bibliografii regionalnej były wydawnictwa RTN, przede wszystkim zeszyty Biuletynu Kwartalnego. Po odzyskaniu przez Radom statusu miasta wojewódzkiego w roku 1975 w tworzenie bibliografii włączyła się Wojewódzka Biblioteka Publiczna. Do roku 1978 bibliografia ukazywała się pod autorstwem Stanisława Zielińskiego. Towarzystwo było współwydawcą kolejnych tomów bibliografii, obok WBP, do rocznika 1995. Przejściowo, przez okres kilku lat na przełomie lat 70. i 80. wydawcą ze strony publicznej był Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego.

Po pierwszym, „książkowym” zestawieniu dla okresu 1945-1965 ukazało się dla lat 1966-1974 kolejnych 10 tomów bibliografii, w tym 9 w Biuletynie Kwartalnym RTN, a ostatni jako samodzielna pozycja. Tomy dotyczyły okresów rocznych bądź dwuletnich. Następnie dla województwa radomskiego, dla lat 1975-1998 wydano ogółem 14 tomów dla okresów od roku do 3 lat, w tym dwa w Biuletynie Kwartalnym.

Co do zawartości bibliografii: z autopsji sporządzano opisy artykułów zawartych w prasie i czasopismach regionalnych. Dokonywano przy tym doboru wpisów, odrzucając artykuły krótsze, o mniejszej wartości poznawczej. Natomiast opisy wydawnictw zwartych oraz artykułów z czasopism ukazujących się poza regionem w większości przejmowano z ogólnopolskich przewodników bibliograficznych oraz bibliografii zawartości czasopism. Nieliczne bibliografie są adnotowane: poszczególne wpisy opatrzone są wówczas wyjaśnieniami co do zawartości dzieła.

Ponadto Wojewódzka Biblioteka Publiczna wydała trzy zbiorcze bibliografie dla okresów 1945-1964, 1965-1975 i 1975-1995, gdzie podawane wpisy poddano wtórnemu doborowi (w stosunku do bibliografii „rocznych”). Są to bibliografie przyjmujące jako zakres terytorialny granice województwa radomskiego z roku 1975 (również retrospektywnie).

Województwo radomskie z roku 1975 nie obejmowało jednak całości historycznego regionu radomskiego, nawet w jego najwęższym ujęciu. Stąd źródła dla regionu radomskiego znajdują się również w bibliografiach dawnego województwa kieleckiego (w kolejnych zasięgach), a obecnie świętokrzyskiego. Przed rokiem 1975 do ówczesnej Kielecczyzny należała większość regionu radomskiego w szerokim rozumieniu. Natomiast po roku 1975 kolejne jednostki „kieleckie” obejmują południowe krańce najściślej rozumianego Radomskiego – na północ od Kamiennej, a także południowo-zachodnią część staropolskiej Ziemi Radomskiej; ponadto duże części XIX- i XX-wiecznych „radomskich” jednostek terytorialnych (departament, województwo sandomierskie, kolejne dwie gubernie, dystrykt). Z powyższego powodu bibliografie kieleckie wydają się być najpełniejszym zestawieniem źródeł dotyczących historycznego regionu kielecko-radomsko-sandomierskiego jako całości. Dlatego uwzględniamy je w poniższym zestawieniu bibliografii regionalnych na równi z radomskimi.
> Synteza: nasz region

Cennym uzupełnieniem bibliografii regionalnych są zestawienia (zwykle niepublikowanych) prac magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych dotyczących regionu. Autorem takich zestawień jest również Stanisław Zieliński. Uwzględniamy je wśród bibliografii ogólnych bądź tematycznych.

Na kolejnej podstronie przedstawiamy bibliografie regionalne ogólne publikowane jako pozycje zwarte, które są jednocześnie dostępne w bibliotekach cyfrowych Radomskiej bądź Świętokrzyskiej (stan na październik 2019 r.); podajemy bezpośrednie odnośniki. Zestawienie podzieliliśmy według okresów i jednostek terytorialnych. Zestawiamy wpierw bibliografie „zbiorcze” dotyczące dłuższych okresów, a następnie bibliografie „roczne” (w tym dwu- bądź trójroczne), porządkując je chronologicznie wstecz.
> 1945-2010

Dla okresu po roku 2010 bibliografie regionalne ogólne dostępne są wyłącznie jako bazy elektroniczne. Niestety bieżąca bibliografia dla regionu radomskiego nie jest dostępna w jednym miejscu. Wynika to z faktu, iż region radomski jest obecnie podzielony pomiędzy cztery województwa. Zależnie od części regionu należy korzystać z baz odpowiednich bibliotek wojewódzkich:
> Kielce (zaznaczyć „Bazy bibliografii regionalnej”)
> Lublin
> Łódź
> Warszawa (zasięg terytorialny można ograniczyć w okienku „Baza do wyszukiwania”)

Więcej o metodyce tworzenia bibliografii regionalnych przez biblioteki publiczne można dowiedzieć się z poniższych źródeł:

Bibliografia regionalna Radomia / Maria Karczmarska
27. Spotkanie Zespołu ds. Bibliografii Regionalnej przy ZG Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Kielce 2010

Bibliografia Regionu Świętokrzyskiego / Beata Piotrowska
27. Spotkanie Zespołu ds. Bibliografii Regionalnej przy ZG Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Kielce 2010

Z zagadnień metodycznych bibliografii regionalnych kielecczyzny / Agnieszka Zięba-Zielaskowska
Między Wisłą a Pilicą: studia i materiały historyczne, Tom 8, 2007, s. 159-178