listopad 16, 2019

Bibliografia regionalna – wstęp

Od początku istnienia Towarzystwa poczesne miejsce wśród celów działania zajmowała „organizacja regionalnej informacji naukowej”. Jej głównym elementem jest bibliografia regionu, w szczególności w zakresie publikacji naukowych.

Bibliografie regionalne można podzielić na „ogólne” i „naukowe”, przy czym nie jest to rozróżnienie ścisłe. Oba rodzaje bibliografii publikowanych podlegają doborowi, wynikiem którego jest odrzucenie źródeł o mniejszej wartości poznawczej. Przy czym w bibliografii naukowej dobór jest ściślejszy. Co do zasady obejmuje ona tylko źródła o charakterze naukowym z danej dziedziny wiedzy. Nie wyklucza to jednak uwzględnienia wybranych pozycji o charakterze popularnym, o ile mają istotne znaczenie dla poznania danego zagadnienia. Natomiast regionalna bibliografia ogólna gromadzi z założenia całość piśmiennictwa dotyczącego regionu w danym okresie. Również ten rodzaj bibliografii ma znaczenie naukowe, jako że stanowi zapis (z założenia) całości życia regionu – w wymiarze społecznym, gospodarczym, kulturalnym, intelektualnym. Obecnie bibliografie regionalne ogólne tworzone są przez biblioteki publiczne.

Teoretycznie bibliografia ogólna powinna zawierać również pozycje naukowe. W praktyce jednak wiele źródeł zostaje pominiętych ze względu na trudność ich namierzenia przez twórców bibliografii. Dotyczy to zwłaszcza pozycji ukazujących się poza regionem, na przykład artykułów w opracowaniach zbiorowych, których tytuły niekoniecznie wskazują na zawartość treści związanych z regionem. Ten sam problem dotyczy bibliografii naukowych, przy czym tutaj ryzyko pominięcia źródeł jest mniejsze: bibliografia jest tworzona w węższej dziedzinie wiedzy przez odpowiednich specjalistów. Nie zmienia to faktu, iż tworzenie wszelkich bibliografii jest procesem niekończącym się. Nigdy nie będziemy mieć pewności, że wiemy już o wszystkich publikacjach z wybranego zakresu.

W ostatnich dekadach rozdźwięk między bibliografiami naukowymi a ogólnymi dodatkowo powiększa się. Wynika to z potęgowego przyrostu liczby publikacji, obecnie nie tylko drukowanych, ale i elektronicznych. Łatwość publikacji oczywiście zaniża wiarygodność i przeciętną jakość źródeł. Do tego w ostatnich latach biblioteki publiczne odstąpiły od wydawania rocznych bibliografii regionalnych w postaci pozycji zwartych. Na bieżąco prowadzone są natomiast bazy elektroniczne, których zawartość poddawana jest zapewne jeszcze mniej ścisłemu doborowi.

Z punktu widzenia regionalistów dodatkową wadą bibliografii „regionalnych” tworzonych przez biblioteki publiczne jest ich zakres terytorialny. Biblioteki te działają bowiem w obecnych granicach administracyjnych, które nie odpowiadają historycznym podziałom regionalnym. Na przykład zapoznanie się z pełną bibliografią historycznej Ziemi Radomskiej wymagałoby sięgnięcia do bibliografii czterech obecnych województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, świętokrzyskiego.

Z tego wszystkiego płynie apel do Czytelników naszej strony: będziemy wdzięczni za wiadomości o wszelkich wartościowych źródłach dotyczących regionu radomskiego. Lepiej dowiedzieć się powtórnie o czymś znanym, niźli narażać się na trwanie w nieświadomości. Albowiem jako Radomskie Towarzystwo Naukowe stawiamy sobie za cel posiadanie możliwie pełnej wiedzy o dorobku naukowym dotyczącym naszego regionu.

Na kolejnych podstronach podajemy oddzielnie wykazy dostępnych bibliografii ogólnych oraz zaczątek przedmiotowej bibliografii naukowej tworzonej przez RTN i podmioty współpracujące. Ponadto w odrębnych działach przedstawiamy wykazy dostępnych bibliografii wybranych tematów i osób związanych z regionem radomskim.

> Bibliografia regionalna ogólna
> Bibliografie tematyczne
> Bibliografie osobowe
> Bibliografia regionalna naukowa